විශ්ව විද්‍යාල සිසුන් නැරඹූ "පාතර් පංචාලි"

Krishantha Fedricks 

feeling happy 2014 07 23
From Facebook

බදාදා දින පහක් තිස්සේ කොළඹ විශ්වවිද්‍යාලයිය නව කලාගාරයේ දී පැවති "සත්‍යජිත් රායි සිනමාවලොකන " සිනමා උළෙල අතිසාර්ථක අන්දමින් නිමාවට පත් විය.
ප්‍රථම වසර ශිෂ්‍යයින් ඉලක්ක කරගෙන පීඨාධිපති ගේ ඉල්ලීම පරිදි කලා මණ්ඩලය විසින් සංවිධාන කෙරුණු මෙම උළෙලෙහි පළමු දින ශිෂ්‍ය ශිෂ්‍යාවන් දහයක් පහළොවක් පමණ සහභාගී වූ අතර දෙවන දින දහ දෙනෙක් පමණ ද තෙවන දින පස් දෙනෙක් පමණ ද සිව්වන දින හතර දෙනෙක් පමණ ද සහභාගී වූ අතර අවසාන දින ශිෂ්‍යයාවන් තිදෙනෙක් ඇතුළු ප්‍රේක්ෂකයෝ හය දෙනෙක් පමණ සහභාගී වූහ. ප්‍රථම වසර එක් සිසුවකු හෝ එකම දිනක හෝ සහභාගී නොවූ අතර ජ්‍යෙෂ්ඨ සිසුන් විසින් හඳුනාගැනීමේ පෙරෙට්ටුවකට ඉදිරිපත් කර සිටි ඔවුන්ට චිත්‍රපටය බලන ලෙස ආරාධනය කිරීමට පළමු දිනයේ එහි ගිය කලා මණ්ඩලයේ සභාපතිතුමන් ගුටි නොකා බේරුණේ වාසනාවටය.
කෙසේවෙතත් මෙහි සාර්ථකත්වය මැනිය යුත්තේ එහි පැමිණි පිරිස පිළිබඳ සංඛ්‍යා ලේඛනවලින් නොව, එවන් මෝඩ වැඩ නැවත නොකළ යුතු බවට ලැබුණු අවබෝධයෙනි.
මෙහිදී මට මතක් වන්නේ මිට අවුරුදු 14කට පෙර තිබූ අප ප්‍රථම වසරේ චිත්‍රපට බැලූ අයුරු සිහිවනවිටය. කලාමණ්ඩලයේ එවක සභාපති වූ මහාචාර්ය අනුර වික්‍රමසිංහ මහතා කෞතුකාගාරයේ තිබිය යුතු එහෙත් ජනමාධ්‍ය අංශයේ තුබුණු ඉපැරණි VCR යන්ත්‍රයක් ඔසොවාගෙන ගොස් මදාම් බොවාරි චිත්‍රපටයේ වීඩියෝ පටයක් පෙන්වීමට උත්සහ ගත් අතර අද මෙන් වායු සමීකරණය කර නොතිබුණු වැස්සක් වැස්සොත් ඉදිරිපස කොටස ජලයෙන් යටවන නවකලා ගාරය අතුරු සිදුරු නැතුව පිරීගොස් තිබුණි, කැසට් පටයේ පුස් බැඳී තිබූ නිසා චිත්‍රටයෙන් බැලීමට හැකිවූයේ විනාඩි විස්සක් පමණ වීම වෙනම කතාවකි.
කෙසේවෙතත් අද අප අවබෝධ කරගතයුත්තේ සත්‍යජිත් රායි ගේ සිනමාව බැලීමට තරම් අමාරුවක් හෝ වෙලාවක් වර්තමාන ශිෂ්‍යයින්ට නොමැති බැවින් අර හතර පස් දෙනාගේ ද කාලය කා නොදමා තමන් ගේ වැඩක් බලාගෙන සිටීම ප්‍රමාණවත් බවයි.

 ==================================================================

.

Athula Siriwardhane  

විශ්ව සිනමාවේ මුල් පෙලේ දැවැන්තයෙකු වන
ජපන් ජාතික අකිරා කුරොසාවා මෙසේ පවසනවා.

"පාතර් පංචාලි නැරඹීමෙන් පසු
මා සිත තුල ඇතිවූ උද්වේගය
මට කවදාවත්ම අමතක කරන්න බැහැ.
ඉන් පසුවද කිහිපවතාවක්ම
මා එය නැරඹූ අතර
ඒ හැම වරම වඩවඩාත් කැළඹුණෙමි.
එය සුවිසල් නදියක මහිමාන්විත භාවයෙන් සහ
සැහැල්ලුවෙන් ගලා බසින ආකාරයේ සිනමාවක්.

මිනිසුන් උපදිනවා, ජීවත් වෙනවා, මරණය භාරගන්නවා.

ඉතාම නිරායාසයෙන් සහ
කිසිදු හදිසි ගැස්සීම් වලින් තොරව
රායි සිය සිත්තම පින්තාරු කරනවා.
ඒත් ඒකෙ ප්‍රථිඵලය
නරඹන්නාගේ ගැඹුරු හැඟීම්
අවදි කිරීමයි.
ඔහු මෙය කරන්නේ කෙසේද?
ඔහුගේ සිනමානුරූපී තාක්ශනයේ
අවුල්සහගත හෝ අදාල නොවන
කිසිමදෙයක් නෑ.
විශිෂ්ඨත්වයේ රහස එතැනයි."
------------------------------------

අපේ පුතාට අවුරුදු හයේදි සහ
දෝණිට අවුරුදු හතරෙදි
ඔවුන් මුලින්ම "පාතර් පංචාලි" බැලුවා.

චිත්‍රපටිය බලල ටික වෙලාවකින්
ඉස්සෙල්ලා පුතා සහ
පසුව දෝණි
හෝ ගාල අඬන්නට පටන් අරන් තිබුණා.

බිරිඳ ඇයි කියල ඇහුවාම
ඔවුන් කියල තිබුණෙ
"දුර්ගා මැරුණ නිසා" කියල.

ඔවුන් පසුගිය වසර දෙකට
ඔවුන් හතර වතාවකට වඩා
බලල තියනවා.

--------------------------------------
පාතර් පංචාලි චිත්‍රපටිය
1958දී නිව්යෝක් හි
Fifth Avenue Playhouse සිනමා හලේ
එක දිගට මාස අටක්
ප්‍රදර්ශනය වෙලා තිබුණා.

Pather Panchali was included in various other all-time lists,
Time Out's 

"Centenary Top One Hundred Films" in 1995,

 
The San Francisco Chronicle 

"Hot 100 Films From the Past" in 1997,

 
The Rolling Stone 

"100 Maverick Movies of the Last 100 Years" in 1999,

 
"The New York Times Guide 

-the Best 1,000 Movies Ever Made" in 2002,

 
the BFI Top Fifty  

"Must See" Children's Films in 2005,

 
BFI's 

"Top 10 Indian Films" of all time.

 
NDTV's list of 

"India's 20 greatest films",

 
2013 in CNN-IBN's list of 

"100 greatest Indian films of all time".

The Apu trilogy as a whole was included in film critic 

Roger Ebert's list of 

"100 Great Movies" in 2001

 
Time's  

All-Time 100 best movies list in 2005

==========================================================

• ජනක- විශ්ව විද්‍යාලීය අධ්‍යාපනය ලැබූ Facebook සාමාජිකයෙක් 
   සත්‍යජිත් රායි කියන්නෙත් හෙන පොරක් තමයි.ඒ කාලේට.
  
  සිනමාවේ ඉතිහාසය මොන වගේද කියල හදාරන එකෙකුට නං මෑන් ගේ ෆිල්ම් මාර ප්‍රයෝජනවත්..!
  
  සත්‍යජිත් රායිගේ ෆිල්ම් නොබැලුවා කියා අනාගත පරම්පරාව ට කෙළ වෙන්නේ නැත.

  පාඩුවක් ද නැත.

==========================================================

Athula Siriwardhane

සිසුන්ගේ මානසිකත්වය මෙසේ නම්
විශ්ව විද්‍යාල වසා තැබීම
අසාධාරණ නැහැ.

ඔබට තියෙන්නෙ
පහසුකම් ඇති තැන් වෙනත් තැන්වල
පෙන්වන්නයි.
විශ්ව විද්‍යාල වල නැති වුණාට
රායිගෙ සිනමාව විඳින්න තරම්
සමාහිත සිතක් සහ
මිනිස් හැඟීම් වලට සංවේදී මිනිසුන්
බැහැරින් සොයාගන්නට පුළුවන්.

 ======================================================

• ජනක- විශ්ව විද්‍යාලීය අධ්‍යාපනය ලැබූ Facebook සාමාජිකයෙක් 
  මහත්තුරු නෝනල සමාවෙන්ට ඕනේ කොමෙන්ට් ටිකක් කොපි කර කර ඔබතුමන්ලගෙං ප්‍රශ්න ටිකක් අහනවට...පැටලෙන්න නෙවෙයි නොදන්නකමට අහන්නේ..!
  
  (සිසුන්ගේ මානසිකත්වය මෙසේ නම්
  විශ්ව විද්‍යාල වසා තැබීම
  අසාධාරණ නැහැ. )
  
  මානසිකත්වය මෙසේ නං කියන්නේ මොකක් ද...රායි ගෙ ෆිල්ම් නොබලන මානසිකත්වෙ ද..? ඒ කියන්නේ විශ්ව විද්‍යාල කියන්නේ රායි ගේ ෆිල්ම් පෙන්නන තැන් ද..?
  
  (සමාහිත සිතක් සහ
  මිනිස් හැඟීම් වලට සංවේදී මිනිසුන්
  බැහැරින් සොයාගන්නට පුළුවන්.)
  
  ඒ කියන්නේ මිනිස් හැඟීම් වලට සංවේදී මිනිස්සු ඔක්කොටම රායි ගේ ෆිල්ම් වදිනව..අනිත් අය නරුමයෝ...මොන මීටරෙං ද මහත්තයෝ ඕක මැන්නේ..?
  
  (විශ්ව සිනමාවේ මුල් පෙලේ දැවැන්තයෙකු වන
  ජපන් ජාතික අකිරා කුරොසාවා මෙසේ පවසනවා.)
  
  අකිර කුරසෝව කියන්නෙත් රායි වගේම ඇන්ටික් පොරක් නේ..එයාල ඉතිං එයාලගේ පිට කසාගන්නව තමයි...විශ්ව විද්‍යාල වල ඉන්න අයත් ඒක කරනව නේ..කුරසෝව රායි උඩින් තිබ්බ කියල අපිත් උඩිං තියන්න ඕනේ ද..?
  
  (චිත්‍රපටිය බලල ටික වෙලාවකින්
  ඉස්සෙල්ලා පුතා සහ
  පසුව දෝණි
  හෝ ගාල අඬන්නට පටන් අරන් තිබුණා.)
  
  මෙගා ටෙලි නාට්ටි වල මැරෙන සීන් වලටත් සමහරු අඬනව...තේරුමක් නැතුව...! පවු පොඩි එවුං දෙන්න..!

======================================================

Athula Siriwardhane

ජනක විශ්ව විද්‍යාල ශිෂ්‍යයෙක් කියා
මා හිතනවා.
වචන හැසිරවීමෙහි සංවර බව
ඉතා අගය කරන අතර
ඔබේ රචනා ශෛලියෙන්
අසා ඇති ප්‍රශ්න වලට
ඔබට පිළිතුරු දීම
නිරර්ථක බව වැටහෙනවා.
ඔබ ප්‍රශ්න කරන්නේ පිළිතුරු ලබන්නට කියා
ඒ ශෛලියෙන් කිව නොහැකියි.
ඒත් තවත් අය කියවන නිසා
පිළිතුරක් දිය යුතුයි.

ලෝකෙ බිහි වෙන සමහර නිර්මාණ
ඒ නිර්මාණ වල තියන
සියුම් සහ පුළුල් ජීව්න දැක්ම සහ
සමස්ත වශයෙන් මිනිස් වර්ගයාටම
පොදු හැඟීම ජනිත කරවන නිසා
කාලයක්, දේශයක්, දීපයක්,
කුලයක් නොතකා පවතිනවා.
පාතර් පංචාලි එවැනි විශ්වීය නිර්මාණයක්.
සත්‍යජිත් රායිගෙ කුළුඳුල් නිර්මාණයත් එයයි.
එවැන්නකින් ඇරඹූ ඔහුගෙ සිනමා දැක්ම
විශ්ව විද්‍යාල සිසුන්ට පමණක් නොවෙයි...
විමර්ශනාත්මක හා සංවේදී මනසක් ඇති
හැම කෙනෙකුගෙම මනසට ආලෝකයක්.
එවැනි ලෝක පූජිත නිර්මාණයක්
කුඩා දරුවන් හඬවන්නට තරම් සරල වීමත්
එහි විශිෂ්ඨත්වයට ප්‍රබල සාක්ෂියක්.

ජපන් ජාතික අකිරා කුරොසාවාත් එවැන්නෙක්.
ජනකට අනුව ඇන්ටික් පොරක් වන අකිරා කුරොසාවා
අගය කරන ලෝ සුපතළ, ප්‍රවීණ සහ
සම්මානනීය සිනමාකරුවන් කිහිපදෙනෙක් මේ.
Ingmar Bergman
Federico Fellini
Roman Polanski
Bernardo Bertolucci
Robert Altman,
Francis Ford Coppola,
Steven Spielberg,
Martin Scorsese,
George Lucas,
John Milius.
Robert Altman,
John Woo,
Zhang Yimou,

මෑත අතීතයේ සහ අදත් ක්‍රියාකාරීවෙන
මේ ලෝක පූජිත සනමාකරුවන්ගේ නිර්මාණ
ජනක නරඹා නැතුවා විය හැකිවුවත්
මොවුන්ගෙන් කීපදෙනෙක්වත් ගැන
අසා, කියවා හෝ ඇති කියා හිතනවා.
ඔවුන් අතුරෙනුත් කීදෙනෙක්
ජනකට ඇන්ටික් පොරවල් වනවාද නොදනිමි.

ඔවුන් අතුරෙන් ප්‍රසිද්ධම දෙදෙනෙක්
කුරොසාවා ගැන මෙසේ කියනවා.

"සරලව කිව්වොත්, අකිරා කුරොසාවා මගේ ගුරුවරයා වන අතර
තවත් බොහෝ සිනමාකරුවන්ගේද ගුරුවරයායි."
මාර්ටින් ස්කොර්සේස් පැවසීය.

"මිහිමත වෙසෙන
වෙනත් කිසිම සිනමා කරුවෙකුගෙන් ඉගෙන ගත්තාට වඩා
මම කුරොසාවාගෙන් ඉගෙනගෙන ඇත්තෙමි."
ස්පීල්බර්ග් පැවසීය.

ස්පීල්බර්ග් අදටත් චිත්‍රපටියක වැඩ අරඹන්නට පෙර
අනිවාර්යයෙන් නරඹන චිත්‍රපටි හතරෙන් එකක්
කුරොසාවාගේ "සෙවන් සමුරායි".

විශිෂ්ඨත්වය නිසා සහ විශ්වීය ගුණය නිසා
කලක් තිස්සේ ගරු බුහුමන් ලබන සම්භාව්‍ය නිර්මාණ
විශ්ව විද්‍යාල සිසුන් ඇන්ටික් ලෙස දකින්නෙ
ඒ නිර්මාණ වලින් පලක් ගත හැකි
මනසක් නොමැති පිරිසකි.
විශ්වීය නිර්මාණ නරඹන්නේවත් නැතිව
ඇන්ටික් ලෙස ප්‍රතික්ෂේප කිරීම
තමන්ගෙ නොහැකියාව වසාගන්නට භාවිතා කරන
සීතාම්බර පට සලුවක්.

විශ්ව විද්‍යාල සිසුන්ගේ මානසිකත්වය එසේ නම්
විශ්ව විද්‍යාල වසා තැබීම අසාධාරණ නැහැ.

ප්‍රායෝගිකව සත්‍යයක් නොවුවත්,
විශ්ව විද්‍යාල සිසුන්ගේ මානසිකත්වය
ඔවුන් උසස්පෙළෙහිදී අභිබවා ගිය
අනික් සිසුන්ගෙ මානසිකත්වයට වඩා
ඉහළ තලයක පවතිනවා කියා
තර්කානුකූලව උපකල්පනය කළ හැකියි.

විශ්ව විද්‍යාල සිසුන් තමන් දිහා
මොන විදියට බැලුවත්
මොන විදියට තමන්ගෙ සිසු ජීවිත
කාලකණ්ණි කරගත්තත්
සමාජයේ සිටින උගත්ම පිරිස ලෙස
සමාජයට ඔවුන් පිළිබඳ
බලාපොරොත්තු තියනවා.
ඔවුන්ගෙන් සමාජයට වගකීමකුත් තියනවා.

ඒ බලාපොරොත්තු සහ වගකීම්
විශ්ව විද්‍යාල සිසුන් අතින් ඉටු නොවීම
විශ්ව විද්‍යාල සිසුන්ගෙ වගේම
සමාජයෙත් ඛේදවාචකයක්.

ඔවුන් අතරෙන්
දේශපාලනඥයන්ගෙ විවිධ ඇමවල්
නොසිතා නොබලා ගිලිමින්
ආවේගශීලීව ඉදිරියට යන පිරිස
තමන්ගෙ ජීවිතයෙ වටිනාම කාලය
නිකරුණේ නාස්ති කරගැනීම
හිතලු වෙනුවෙන් ආවේගශීලීවීමේ වරදට
ඔවුන් විසින් තමන්ටම දෙන දඬුවමක්.

ඒ මාරපාශයෙන් ගැලවෙන පිරිසෙන් කොටසක්
මොකක් හරි ජොබ් එකක්
කියන සාමාන්‍ය සමාජයෙ මානසිකත්වයෙන්
එදා වේල ක්‍රමයට වැඩ කරලා
රැකියාවක් හොයා ගන්නවා.

ඒත් විශ්ව විද්‍යාලයකින්
අපි සැබැවින්ම බලාපොරොත්තු වෙන්නෙ
ඊට වඩා ගැඹුරක් සහ පුළුල් බවකින්
සමාජයටම ආදර්ශයක් විය හැකි
සම්මානනීය විශිෂ්ඨ චරිත රැසක්..
මෙවැනි චරිත අද විශ්ව විද්‍යාලය තුල
නැතැයි මම විශ්වාස කරනවා.

විශ්ව විද්‍යාල අධ්‍යාපනය ලබන
ශාස්ත්‍රීය අංශයකින් ඉහළට යන කෙනෙක්
මේ නිර්මාණ වලට සංවේදී නම්
ඔවුන්ට ඒ පොදු හැඟීම් විඳින්න පුලුවනි නම්
ඔවුන්ට තමන් ඉදිරියෙදි වගකීම දරන
පොදු සමාජය දෙස
වඩාත් මානුෂිකව, වඩාත් පුළුල් දැක්මකින්
බලන්න පුළුවන් වෙනවා.

බාල චිත්‍රපටි නරඹන,
ටෙලිනාට්‍ය නරඹා ආවේගශීලී වෙන,
හැම කෘතියකින්ම
රස විඳින්නම බලාගෙන ඉන්න අයට
ඉහත කී විමර්ශනාත්මක ක්ෂේත්‍රයට
ඇතුල්වෙන්න බැහැ.
ඔවුන්ට ඊට සුදුසුකම් නැහැ.
ඒ නිසාම
විභාග සමත් වී සුදුසුකම් ලදුවත්
විශ්ව විද්‍යාල අධ්‍යාපනයකට අවශ‍ය
පාන්නරය ඔවුන් තුළ නැහැ.
ඔවුන් විශ්ව විද්‍යාලයට සුදුසු නැහැ.
ඔවුනුත් සාමාන්‍ය පුරවැසියන් මෙන්ම
පසිඳුරන්ට වහල්වී
පටු ලෝකයක් තුළ
එදින් එදාට ජීවත්වෙන පිරිසක්.

විශ්ව විද්‍යාලයක් තුළට පිවිසී
ශාස්ත්‍රීය දැනුමක් ලබන පිරිසක්
සාමාන්‍ය මිනිසුන්ට වඩා
උසස් රුචිකත්වයක්, උසස් රසඥතාවයක්,
කාය චිත්ත සංවරයක්,
විමර්ශන ශීලී දර්ශනයක්
තිබිය යුතුයි.

ගැඹුරු ශාස්ත්‍රීය දැනුමක් ලබන අය
එවැනි පුළුල් දැක්මක් ඇති අයනම්
තමන් හැසිරෙන සමාජයෙ මිනිසුන්ගෙ ජීවිත වලට
ඔවුන්ගෙ හැඟීම් වලට සංවේදී නම්
ඔවුන්ගෙ ජීවිත වලට සංවේදී නම්
කවදා හෝ ශාස්ත්‍රඥයින් ලෙසා
සමාජයට එක්වූ විට
සමාජයට ඔවුන්ගෙන් සිදුවෙන සේවය
පුළුල් වෙනවා.

විශ්ව විද්‍යාලවලින් මහාචාර්ය වරු
සෑහෙන ප්‍රමාණයක් බිහිවෙනවා.
කාලයක් තිස්සෙ මිනිසුන් අතර රැඳෙන
කාලයක් තිස්සෙ ගරු බුහුමනට පාත්‍ර වෙන
සරච්චන්ද්‍රයන් වැනි උත්තම පුරුෂයන්
තම ශාස්ත්‍ර ඥාණය පදනම් කරගෙන
තමන් තුළ තිබුණ පුළුල් දැක්ම මගින්
සමාජයට එවැනි සේවයක් කළ අයයි.

එතුමන් පළමු වසරෙ ඉගෙන ගනිද්දි
සත්‍යජිත් රායි උළෙලක් පැවතුණා නම්
එතුමන් ඒ සෑම දර්ශනයක්ම
අනිවාර්යයෙන්ම නරඹන බව
සහතික කොට කිව හැකියි.

සරච්චන්ද්‍රයන්ගේ රසඥතාවය,
අද විශ්ව විද්‍යාල සිසුන්ගෙන්
බලාපොරොත්තු විය නොහැකි වුවත්
පැය එකහමාරක් දෙකක්
රායි වැන්නෙකුගේ කෘතියක් දෙස බලා සිටින්නට හැකි
විශ්ව විද්‍යාල සිසුන් හතර දෙනෙකු හෝ
අද විශ්ව විද්‍යාලයක සිටීම
අපට බෙහෙවින් සතුටු විය හැකි කරුණක්.