පන්සිල් සහ නිවන අතර ඍජු සම්බන්ධයක් තියෙනවා.

Wasantha Mapatuna
[[ පංසිල් සහ නිවන අතර සම්බන්ධයක් තියෙනවද මංද? ]]

පන්සිල් සහ නිවන අතර
ඍජු සම්බන්ධයක් තියෙනවා.

නිවන් දුටු කෙනෙක් කියන්නෙ
තමන්ගෙ සිතත් කයත්
මේ මොහොතෙ පවතින ආකාරය ගැන
සම්පූර්ණයෙන්ම සිහිය පිහිටුවාගත් කෙනෙක්.
විපස්සනා වඩමින්  
සිහිය පිහිටුවා ගන්න කෙනෙක් කියන්නෙ
මොහොතෙන් මොහොත දුකෙන් මිදෙන කෙනෙක්.
මොහොතෙන් මොහොත නිවනට ළංවෙන කෙනෙක්.

පන්සිල් රකින කෙනෙක් කියන්නෙවිපස්සනා වඩමින් සිහිය පිහිටුවාගන්න සුදුසු කෙනෙක්.

සාමාන්‍ය පුද්ගලයෙකුට
තමන්ගෙ සිත සහ කය ගැන
සිහිය පිහිටලා නෑ.
ඔවුන්ට තමන්ගෙ සිතත් කයත්
මේ මොහොතෙ හැසිරෙන ආකාරය ගැන
පිහිටුවාගත් සිහියක් නෑ.
ඔවුන්ට කයට දැනෙන දෙයක්
එක වර සිහියට ආවොත්
ඒ දැනෙන දේ ප්‍රිය නම්
ක්ෂණිකව සිහිය නැතිවෙලා
ඒ පසුපස යන්න පටන් ගන්නවා.
ඒ දැනෙන දේ අප්‍රිය නම්
ක්ෂණිකව සිහිය නැතිවෙලා
එයින් මිදෙන්න මාර්ග සොයනවා.

ඒ දෙකම නැත්නම්
අතීතයෙ හෝ අනාගතයෙන් අරමුණු අරන්
ඒ අනුව ප්‍රපඤ්ච තනමින් වෙසෙනවා.

හිතට එන අදහස් මත
ඔහු හදන ප්‍රපඤ්ච වලින්
ඔහුගෙ සිතෙ රාගය හෝ ද්වේශය
ඔහුට දුකක් වෙන තරමට
වර්ධනය වෙනවා.

ඔහු වරදට පොළඹවන්නෙ
මේ මානසික විඳවීමයි.

සිල් බිඳගන්නෙ
හිතින් විඳවන කෙනෙක්.

මේ මොහොතෙ තමන් අවට සිදු වෙන දේත්
තමා තුළ සිදුවෙන දේත්
ඔවුන්ගෙ හිත කළඹන්නයි මුල්වෙන්නෙ.

මේ කැළඹීම ප්‍රබල වුණාම
ඔහුගෙ සිල් බිඳෙනවා.
මදුරුවෙක් කාල විස දැනෙන කොටම
මදුරුවාට ගහන එකයි
ඔහුට හුරුවෙලා තියෙන්නෙ.

මදුරුවාගෙ දෂ්ඨ කිරීමත්
ඔහුගෙ පහරත් අතර
පරතරයක් නැති තරම්.
තමන්ගෙ වේදනාවෙන් මිදීම
මදුරුවාගෙ කෙටි ජීවිතයට වඩා
ඔහුට වටිනවා.
නැත්නම් ඔහුට ඒ වේදනාව දුන් සත්වයා
මෙලොවින් තුරන් කරන්න
ඔහුගේ ද්වේශය හේතුවක් වෙනවා.

මදුරුවා මැරුවාට පස්සෙ
ඔහුට ඒ ගැන සිහිපත් වෙන්න පුලුවන්.
ඒත් ඔහු ප්‍රමාදයි.

පමාදෝ මච්චුනෝ පදං.
ප්‍රමාද කෙනෙක් මළමිණියක් වගෙයි.
වෙන්නෙ මොනවද දන්නෙ නෑ.

නිවන ඔහුගෙන් බෝ දුරයි.

ඔහු තුළ සිහිය පිහිටුවා ගන්න
ශීලය උපකාර වෙනවා.

ශීලය රකින කෙනෙකුගෙ හිතෙ
මදුරුවාට දෂ්ඨ කිරීමත්
මදුරුවාට වදින පහරත් අතර
පොඩි පරතරයක් ඇති වෙනවා.
ඒ මොහොතෙ සිහිය ඇතිවෙලා
ඔහු මදුරුවා මරන්නෙ නැතුව
පළවා හරිනවා.

මේ සිහිය
ඔහු කෝපයට පත් වෙලා
මිනිහෙක් මරන්න යන වෙලාවකත්
ඔහුගෙ සහයට ආවොත්
ඒ රැකෙන ශීලයෙන් ඔහුත්
අනෙක් තැනැත්තාත්
තව පිරිසකුත් රැකෙනවා.

සීලයෙන් රැකෙන්නෙ
ඔහුගෙ ක්‍රියා විතරයි.
හිත රැකෙන්නෙ නෑ.
අනිකා මරන්න ආපු කෝපය
හිතේ තියනවා.
ඔහු එයින් දුක් විඳිනවා.
ඒ දුක දරාගෙනයි
ඔහු සීලය රකින්නෙ.

තව කෙනෙක් ඒ කෝපය නිසා
මිනී මැරුමක් කරද්දි
ඔහු ඒ කෝපයෙන් තමන් දුක් විඳගෙන
සීලය රකිනවා.
ඔහු උදාර පුද්ගලයෙක්.
සිල්වතෙක්.

සිල්වතෙක් කියන්නෙ
තමන්ගෙ දුකට
අනෙකාගෙන් පළිගන්නෙ නැති කෙනෙක්.
තමන්ගෙ දුකට
අනෙකාට හානි නොකරන කෙනෙක්.

පන්සිල් පද පහම කඩන්නෙ
හිතින් විඳවන මිනිස්සු.
ඔවුන්ගෙ හිතින් විඳවීම
ඔවුන්ට දරාගන්න නොහැකි නිසා
ඔවුන් සිල් බිඳලා
තාවකාලික සහනයක් ලබනවා.

සිල්වතෙක් තමන්ගෙ විඳවීමෙන්
බාහිර ලෝකයට වෙන හානිය
ආත්ම දමනයෙන් වළක්වා ගන්නවා.

ඔහු සිහිය පිහිටුවාගන්න සුදුසු කෙනෙක්.
විපස්සනා වඩන්නෙකු වෙන්න
ඔහු තැබිය යුත්තෙ පියවර දෙකයි.
ඔහුට තමන් විඳින දුක ගැන
කායික සහ මානසික වශයෙන්
සිහිය පිහිටුවාගෙන
ඔහු විඳින දුකට
උපේක්ෂාවෙන් ඉන්න හුරු වීමෙන්
ආර්ය ශ්‍රාවකයෙක් විය හැකියි.
==========================
මහණෙනි,
ඇසු පිරූ තැන් නැති පුහුදුන් තෙමේ
1 සුව වේදනාවත් විඳියි.
2 දුක් වේදනාවත් විඳියි.
3 නොදුක් නොසුව වේදනාවත් විඳියි.
මහණෙනි,
ඇසු පිරූ තැන් ඇති ආර්ය ශ්‍රාවකයාද
1 සුව වේදනාවත් විඳියි.
2 දුක් වේදනාවත් විඳියි.
3 නොදුක් නොසුව වේදනාවත් විඳියි.

මහණෙනි,
එහි ලා ඇසූ පිරූ තැන් නැති පුහුදුන්හු හා
ඇසු පිරූ තැන් ඇති ආර්ය ශ්‍රාවකයාගේ
වෙසෙස කිමෙක් ද?
අදහස කවරේ ද?
වෙනස කිමෙක්ද?

මහණෙනි,
අසු පිරූ තැන් නැති පුහුදුන් තෙමේ
1,
කායික වේදනාව ද
2,
චෙතසික වේදනාව ද යන
වේදනා දෙකක් විඳී.

මහණෙනි,
ශ්‍රැතවත් ආර්ය ශ්‍රාවක තෙමේ
කායික වූ එක් වේදනාවක් විඳියි.
චෙතසික වේදනාව නො විඳියි. .
==========================
ආර්ය ශ්‍රාවකයාකලින් මානසිකව වින්ද දුක
දැන් ඔහු දකින්නෙ කය තුළ ඇති
වේදනා සමුදායක් ලෙස පමණයි.

විදසුන් වඩන කෙනෙක් තුළ
කෝපය මතුවෙන කොටම
ඒ කෝපයට මුල් වෙන වේදනා
ඔහුගෙ සිහියට පෙනෙනවා.
ඒ වේදනාවන්ට උපේක්ෂාවෙන් වෙසෙන ඔහුට
සිල් රකින්න අවශ්‍ය වෙන තරමට
කුපිත වීමක් වෙන්නෙ නෑ.

ඔහුත් අන් අයත් දවා ලන්න
ගිනි ඇවිලූ ඉන්ධන
සිතට කාන්දු නොවී
කය තුළම නිරුද්ධ වෙනවා.
සිතේ උපේක්ෂාව ඇති නිසා
සිතින් දුක් විඳින්නෙත් නෑ.